Ως πρώιμη αποκατάσταση ορίζεται η περίοδος της αποκατάστασης αμέσως μετά τη σταθεροποίηση του ασθενούς και όταν πάψει να διατρέχει άμεσο κίνδυνο η ζωή του. Η πρώιμη αποκατάσταση ξεκινάει σε ιδανικές συνθήκες από τη μονάδα εντατικής θεραπείας και συνεχίζεται στον κανονικό θάλαμο του νοσοκομείου, σε κέντρα αποκατάστασης ή και στο σπίτι.
Ο γιατρός της φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης θα συνεργαστεί με τους γιατρούς των ειδικοτήτων που εμπλέκονται άμεσα με τη νόσο (εντατικολόγοι, χειρουργοί, νευρολόγοι), με τους νοσηλευτές της ΜΕΘ και με τους θεραπευτές και θα συντονίσει τη θεραπεία από το πρώιμο αυτό στάδιο.
Παραδείγματα ασθενών που χρήζουν πρώιμη αποκατάσταση είναι αυτοί που πάσχουν από:
- Βαριές νευρολογικές βλάβες όπως εγκεφαλική υποξία, κρανιοεγγεφαλικές κακώσεις, βαρύ αγγειακό εγκεφαλικό σύνδρομο, εξάρσεις νόσου του Parkinson και μυασθενειών
- Πολυνευροπάθεια κρίσιμης νόσου
- Πολυτραυματίες
- Οξεία φάση εγκαρσίων τομών του νωτιαίου μυελού (παραπληγίες, τετραπληγίες)
- Ασθενείς σε φυτική κατάσταση ή με σύνδρομο εγκλεισμού
- Ασθενείς με βαριά δυσφαγία, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών με τραχειοστομία
- Ασθενείς που χρειάζονται μηχανική υποστήριξη της αναπνοής
Ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου και την εξέλιξη αυτής θα ενταχθεί σταδιακά ο ασθενής στα απώτερα στάδια της αποκατάστασης. Σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς η εξέλιξη της αποκατάστασης είναι συνήθως πολύ αργή και η τελική κατάσταση του ασθενούς με την ολοκλήρωση της αποκατάστασης μπορεί να μην είναι αυτή που είναι προ της νόσου.
Ο βαρέως πάσχων ασθενής που θα λάβει εξιτήριο από το νοσοκομείο ή από το κέντρο αποκατάστασης θα πρέπει να παρακολουθείται από ειδικό φυσίατρο ώστε να συνεχιστεί η αποκατάσταση στο σπίτι/ίδρυμα και να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής για τον ασθενή και τους συγγενείς του.
Αυτή τη στιγμή το ιατρείο δεν συνεργάζεται με κάποια κλινική ή με κέντρο αποκατάστασης. Η αποκατάσταση βαρέως πασχόντων ασθενών, που αναλαμβάνει ο φυσίατρος, γίνεται σε εξωτερικούς ασθενείς, στο σπίτι μετά την αρχική σταθεροποίηση.
Ο φυσίατρος μπορεί να επέμβει θεραπευτικά σε εξωτερικούς ασθενείς κατά τους παρακάτω τρόπους:
- Εξασφάλιση συνέχειας των θεραπειών
- Έλεγχος και ρύθμιση του αναπνευστήρα, διαμόρφωση δομημένων προγραμμάτων αποδέσμευσης από τη μηχανική υποστήριξη, εκμάθηση ομιλίας και σίτισης με αναπνευστήρα
- Παρακολούθηση και καθοδήγηση λογοθεραπείας σε ασθενείς με τραχειοστομία και δυσφαγία, διαμόρφωση δομημένου προγράμματος αποδέσμευσης από την τραχειοστομία
- Ένδειξη για εναλλακτικές μορφές εντερικής σίτισης σε ασθενείς με μακροχρόνια δυσφαγία και εναλλακτικές μορφές κένωσης της ουροδόχου κύστης σε ασθενείς με ουρολογικά προβλήματα ή χρόνια ανάγκη για καθετήρα
- Έλεγχο συμπτωμάτων, όπως πόνος, φυτικά στρες και σπαστικότητα, με φαρμακευτικές ή άλλες θεραπευτικές μεθόδους
- Υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη τοποθέτηση κεντρικών φλεβικών καθετήρων
- Πρόληψη επιπλοκών και θεραπεία αυτών όταν προκύψουν