Εργοσπιρομέτρηση
Επαγγελματίες αθλητές και ερασιτέχνες που έχουν υψηλούς στόχους ή άτομα που θέλουν για διάφορους λόγους να εντάξουν τον αθλητισμό στη ζωή τους συχνά προπονούνται κάτω από τις δυνατότητες τους, μην πετυχαίνοντας το βέλτιστο αποτέλεσμα ή προπονούνται πιο εντατικά και με μεγαλύτερη ένταση απ' όσο μπορούν, κινδυνεύοντας από το σύνδρομο υπερπροπόνησης με αποτέλεσμα να μειώνουν αντί να αυξάνουν τις επιδόσεις τους. Μία εξέταση βάσει της οποίας μπορεί προκύψει ένα απόλυτα εξατομικευμένο πρόγραμμα προπόνησης είναι η εργοσπιρομέτρηση.
Η εργοσπιρομέτρηση είναι μια διαγνωστική μέθοδος με την οποία, μετρώντας τις τιμές των εκπνεόμενων αερίων κατά τη διάρκεια σωματικής φόρτισης, προκύπτουν συμπεράσματα για το επίπεδο αερόβιας αντοχής, όπως επίσης και για την κατάσταση του μεταβολισμού, του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος. Μπορεί επίσης να μετρηθεί ποσοτικά και ποιοτικά η μέγιστη ικανότητα φόρτισης του καρδιοαναπνευστικού συστήματος.
Η μέτρηση των αερίων γίνεται με ένα σπιρόμετρο το οποίο αναλύει τα εκπνεόμενα αέρια του εξεταζόμενου ατόμου. Η φόρτιση του εξεταζόμενου γίνεται με τη βοήθεια του εργομέτρου, το οποίο είναι είτε κυλιόμενος τάπητας ή εργοποδήλατο. Για την εργοσπιρομέτρηση το εξεταζόμενο πρόσωπο φέρει στο πρόσωπο μία μάσκα με έναν αισθητήρα ο οποίος μετράει τα αναπνεόμενα αέρια και συνδέεται με έναν σωλήνα στον κύριο μηχάνημα το οποίο αναλύει τις μετρήσεις αυτές. Οι σύγχρονοι αναλυτές είναι σε θέση να μετράνε και να αναλύουν τα αέρια σε κάθε μία αναπνοή ξεχωριστά.
Οι σημαντικότεροι παράμετροι που μετρούνται και αναλύονται στην εργοσπιρομέτρηση είναι: Η V02 max, η VT1, η VT2, Ο Αναπνεόμενος όγος (VE), η πρόσληψη οξυγόνου (V02), η πρόσληψη διοξειδίου του άνθρακα (VC02), η αναπνευστική συχνότητα (AF), το αναπνευστικό ποιλίκο (RQ), το αναπνευστικό ισοδύναμο για το οξυγόνο (VE/V02) και για το διοξείδιο του άνθρακα (VE/VC02).
Η αναγόμενη στη μάζα σώματος μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (V02 max), μαζί με τη μέγιστη επιτυγχανόμενη ταχύτητα στον τάπητα (Speed max) και τις ταχύτητες που επιτυγχάνονται στα αναπνευστικά κατώφλια 1 και 2, αποτελούν εδώ και πολλά χρόνια τους καλύτερους δείκτες αερόβιας ικανότητας. Είναι τιμές εύκολα μετρήσιμες, αξιόπιστες και αναπαράγομενες σε διαδοχικές μετρήσεις. Για την καλύτερη συσχέτιση με την αερόβια ικανότητα θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν και η καμπύλες ανόδου της V02 κατά τη διάρκεια της φόρτισης του αθλητή. Το αναπνευστικό κατώφλι VT2 αντιστοιχεί στο σημείο πέρα από το οποίο ξεκινάει να υπερτερεί η αναερόβια καύση υδατανθράκων και η οξεοποίηση του pH του αίματος. Επίσης στο σημείο που η παραγωγή γαλακτικού οξέος από τους μύες δεν μπορεί να αντισταθμιστεί πλέον σε κυτταρικό, ούτε σε συστηματικό επίπεδο.
Οι ενδείξεις της εργοσπιρομέτρησης είναι οι ακόλουθες:
1. Στην αθλητιατρική και την προπονητική χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί η αερόβια ικανότητα των αθλητών. Βάσει αυτής προκύπτει η προτεινόμενη προπονητική ένταση, συχνότητα και διάρκεια, με την οποία θα διατηρηθούν ή θα βελτιωθούν οι αθλητικές επιδόσεις. Επιπλέον γίνεται σύγκριση των επιδόσεων του αθλητή με τιμές αναφοράς. Επίσης μπορεί να γίνει διαφοροδιάγνωση αν ενδεχόμενη χαμηλή επίδοση οφείλεται σε καρδιακά, αναπνευστικά ή άλλα αίτια, όπως αναιμία. Αν η εργοσπιρομέτρηση γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, 1-2 φορές το χρόνο, θα μπορέσει ο αθλητής να συγκρίνει τη φυσική του κατάσταση με προηγούμενα χρονικά διαστήματα.
2. Ιατρικές ενδείξεις εργοσπιρομέτρησης αποτελούν:
- Η διαγνωστική αποσαφήνιση δύσπνοιας (διαφορική διάγνωση μεταξύ καρδιακής/αναπνευστικής/μεταβολικής αιτιολογίας).
- Η εκτίμηση της της καρδιοπνευμονικής κατάστασης.
- Ο υπολογισμός του κινδύνου μίας χειρουργικής επέμβασης (καρδιακές/αναπνευστικές εγχειρήσεις, μεταμοσχεύσεις, μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις κοιλιακής χώρας).
- Η μακροχρόνια πρόγνωση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.
- Η εκτίμηση της καρδιοαναπνευστικής βελτίωσης μετά από πρόγραμμα άσκησης και φαρμακευτικής αγωγής.
- Ως αντικειμενική εξέταση σε πραγματογνωμοσύνες που αφορούν ικανότητα εργασίας ή ερωτήματα ασφαλιστικών φορέων.