O βελονισμός εφαρμόζεται για περισσότερα από 3000 χρόνια στις ανατολικές χώρες της Ασίας και αποτελεί θεραπευτική μέθοδο της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής (TCM). Έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό βοήθημα στη θεραπεία πόνου, ενώ από κάποιους εφαρμόζεται και σε άλλες λειτουργικές και ψυχικές ασθένειες. Από το 1970 και έπειτα γίνεται ολοένα γνωστότερος και δημοφιλέστερος και στον δυτικό κόσμο. Ξεκίνησε να εφαρμόζεται στην Ευρώπη και στην Αμερική ως μια εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος. Σήμερα μπαίνει όλο και περισσότερο στα σύγχρονα θεραπευτικά πρωτόκολλα ως κύρια ή συμπληρωματική θεραπεία. Αποτελεί εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδο ως προς τη θεραπεία πόνου και στερείται παρενεργειών.
Πολλές κλινικές μελέτες έχουν δείξει την αποτελεσματικότητα του βελονισμού, π.χ. για τον πόνο που προκαλείται από αρθροπάθεια γόνατος, για χρόνια οσφυαλγία και ως προφύλαξη από κρίσεις ημικρανίας. Για τις 3 προηγούμενες ενδείξεις, η αποτελεσματικότητα του βελονισμού φαίνεται να είναι υψηλότερη από αυτή της συμβατικής ιατρικής θεραπείας.
Πως γίνεται ο Βελονισμός:
Ως ιατρική πράξη είναι εγκεκριμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ έχει θεσπιστεί από αυτόν ένας ευρύς κατάλογος 40 και πλέον ενδείξεων. Στον παραδοσιακό βελονισμό, που εφαρμόζεται εδώ και χιλιάδες χρόνια, ιδίως στην Κίνα, οι βελόνες τοποθετούνται στο σώμα σύμφωνα τις αρχές της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής. Σήμερα εφαρμόζονται και νεότερες μορφές του βελονισμού, όπως ο γαλλικός ωτοβελονισμός, ο ξηρός βελονισμός και ο ηλεκτροβελονισμός ή συνδυασμός όλων των παραπάνω.
Στον παραδοσιακό βελονισμό επιλέγονται και βελονίζονται τοπικά και απομακρυσμένα σημεία βάσει συγκεκριμένης θεωρίας, ενώ στον βελονισμό δυτικού τύπου (ξηρό βελονισμό/ Dry Needling), όπου θεραπεύεται το μυοπεριτοναϊκό σύνδρομο πόνου, η τεχνική διαφέρει και τα σημεία είναι τοπικά, αυτά που έχουν εντοπιστεί μέσω της κλινικής εξέτασης. Ο Ωτοβελονισμός και ο Ηλεκτροβελονισμός συμπληρώνουν το βελονισμό και εφαρμόζονται παράλληλα με αυτόν, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Στο ιατρείο εφαρμόζεται βελονισμός αποκλειστικά για μυοσκελετικά προβλήματα και μόνο ως θεραπεία πόνου.
Πότε εφαρμόζεται:
Τυπικές ενδείξεις του ιατρικού βελονισμού είναι:
- Οξύς και χρόνιος μυοσκελετικός Πόνος
- Μυϊκοί Τραυματισμοί-Τενοντoπάθειες
- Μυοπεριτοναϊκό σύνδρομο πόνου
- Κεφαλαλγίες
- [Λειτουργικές διαταραχές, όπως δυσμηνόρροια κ.α.]
Διαδικασία:
Ο ασθενής τοποθετείται σε άνετη στάση, συνήθως ξαπλώνει ή κάθεται. Οι βελόνες είναι πολύ λεπτές και τοποθετούνται σε προκαθορισμένα σημεία του σώματος, αναλόγως της παθολογίας. Αυτά μπορεί να είναι κοντά στο σημείο πόνου ή απομακρυσμένα. Τα σημεία που θα επιλεγούν σε κάθε θεραπεία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν λιγότερα, αρκετά όμως για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Συνήθως είναι 10-20 σημεία. Το μήκος της βελόνας ποικίλει και η διάμετρος της είναι πολύ μικρή, 0,3 mm. Η συνεδρία του βελονισμού διαρκεί 20–30 λεπτά. Αναλόγως της ένδειξης οργανώνεται ένα πλάνο με τον αριθμό και τη συχνότητα των συνεδριών.
Αποτελεσματικότητα-ανεπιθύμητες ενέργειες:
Το αποτέλεσμα του Βελονισμού στην αντιμετώπιση του πόνου είναι τις περισσότερες των περιπτώσεων πολύ καλό όταν συνυπάρχει η κατάλληλη ένδειξη. Χρησιμοποιείται ως μονοθεραπεία ή πολλές φορές σε συνδυασμό με φαρμακοθεραπεία, φυσιοθεραπείες, θεραπευτική άσκηση ή φυσικά μέσα.
Μεγάλο πλεονέκτημα είναι η απουσία παρενεργειών ή ανεπιθύμητων ενεργειών. Αυτό κάνει τη θεραπεία αρκετά δημοφιλή σε ομάδες ασθενών στους οποίους αντενδείκνυται η συμβατική φαρμακευτική αγωγή ή όταν υπάρχει κίνδυνος σοβαρών παρενεργειών από τα αναλγητικά φάρμακα.
Σπάνιες παρενέργειες του βελονισμού μπορεί να είναι τραυματισμοί αγγείων, νεύρων και εσωτερικών οργάνων και τοπικές φλεγμονές γι'αυτό και ο γιατρός που τον εφαρμόζει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος και να διαθέτει εμπειρία.
Επιστημονική τεκμηρίωση:
Επιστημονικά ο βελονισμός ελέγχεται συνεχώς με κλινικές έρευνες, ενώ σε ορισμένες νόσους έχει αποδειχθεί η υπεροχή των αναλγητικών αποτελεσμάτων του βελονισμού έναντι των κλασικών μεθόδων της συμβατικής ιατρικής. Λόγω της ασφάλειας του και της δυνατότητας συνδυασμού του με τις υπόλοιπες θεραπευτικές μεθόδους της συμβατικής ιατρικής, έχει ευρεία αποδοχή και εντάσσεται στις καλύψεις των σύγχρονων υγειονομικών συστημάτων. Συγκεκριμένα επειδή για τις ενδείξεις χρόνια οσφυαλγία και πόνος οστεοαρθρίτιδας γόνατος υπάρχει η καλύτερη επιστημονική τεκμηρίωση, περιλαμβάνεται στις καλύψεις των γερμανικών ασφαλιστικών ταμείων. Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Μηχανισμός δράσης:
Ο ακριβής μηχανισμός δράσης της μεθόδου είναι ακόμα άγνωστος. Κατά πάσα πιθανότητα ο μηχανικός ερεθισμός ορισμένων σημείων μέσω των βελονών, έχει ρυθμιστική δράση σε τοπικά ή σε απομακρυσμένα σημεία μέσω ενδογενών νευρικών και ορμονικών μηχανισμών. Μερικές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η περιφερική διέγερση σημείων βελονισμού προκαλεί αυξημένη απελευθέρωση ενδορφινών, εγκεφαλινών και δυνορφινών (ενδογενή οποιοειδή) στην περιοχή του μεσεγκεφάλου, κάτι που συμβάλλει στη μείωση του πόνου. Πιο σύγχρονες μελέτες απέδειξαν ότι τα επίπεδα αδενοσίνης (ενός φυσικού μορίου με αντιφλεγμονώδη δράση) είχαν αυξηθεί αρκετές φορές τοπικά και σε σημεία που βρίσκονταν σε άμεση γειτνίαση με τις βελόνες.