Οι θεραπείες πλάσματος είναι ραγδαία εξελισσόμενες θεραπείες με χρήση στην αθλητιατρική και στην αποκατάσταση. Ενδείκνυνται σε οξείες ή χρόνιες παθήσεις και τραυματισμούς του μυοσκελετικού συστήματος. Τα τελευταία χρόνια η χρήση τους έχει αυξηθεί θεαματικά, λόγω των πολύ καλών αποτελεσμάτων στην αντιμετώπιση μυοσκελετικών παθήσεων και πόνου. Τέτοιες παθήσεις είναι π.χ. ρήξεις συνδέσμων/μυών/τενόντων και τενοντοπάθειες. Αυτές οι θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κύρια θεραπεία ή ως συμπληρωματικές θεραπείες (add on) μετά από χειρουργική αποκατάσταση.
Τι είναι το PRP:
Το πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (Platelet-Rich Plasma PRP) είναι η πιο διαδεδομένη και περισσότερο υποσχόμενη αναγεννητική θεραπεία. Το PRP είναι παρασκεύασμα από το αίμα του ίδιου του ασθενούς, το οποίο περιέχει αυξημένη συγκέντρωση αιμοπεταλίων. Τα άλλα συστατικά του πλήρους αίματος είναι (1) τα ερυθροκύτταρα και (2) το φτωχό σε αιμοπετάλια πλάσμα (PPP).Τα τρία συστατικά του αίματος, διατάσσονται δια της φυγοκέντρησης σε στοιβάδες και έτσι είναι δυνατή η απομόνωσή τους.
Μηχανισμός δράσης:
H στιβάδα των αιμοπεταλίων (PRP) έχει υψηλής περιεκτικότητα αυξητικών παραγόντων και μεσολαβητών του αίματος, oι οποίοι, αν φτάσουν στο σημείο στόχο, μπορεί να βοηθήσουν, ώστε να διεγερθεί η φυσική διαδικασία της αυτοεπιδιόρθωσης και επούλωσης. Αφού συλλεχθεί το PRP, εγχέεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση στον παθολογικό σημείο. Μετά από φυσική ή τεχνητή ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων, οι αυξητικοί παράγοντες που απελευθερώνονται, δρουν χημειοτακτικά, επάγουν κυτταρικό πολλαπλασιασμό, αγγειογένεση και συμβάλλουν άμεσα και έμμεσα στην αναγέννηση του ιστού.
Ενδείξεις:
Κλασικές ενδείξεις της θεραπείας PRP αποτελούν μυϊκοί ή συνδεσμικοί τραυματισμοί, χρόνιες τενοντοπάθειες, αργή επούλωση κατάγματος, αρθροπάθειες. Λόγω των ενδείξεων το PRP βρίσκει ιδιαίτερη εφαρμογή στην αθλητιατρική. Ιδιαίτερα χρήσιμο μπορεί να είναι,
- όταν μετά από φυσικοθεραπεία δεν βελτιώθηκε επαρκώς η λειτουργία και δεν μειώθηκε ο πόνος,
- όταν άλλες μη χειρουργικές θεραπείες έχουν αποτύχει,
- όταν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται ή δεν επιτρέπεται να λάβει αντιφλεγμονώδη αγωγή ή
- όταν το χειρουργείο δεν αναμένεται να έχει καλά αποτελέσματα.
Διαδικασία:
Αρχικά γίνεται λήψη αίματος από το άνω άκρο του ίδιου του ασθενούς και ακολουθεί φυγοκέντρησή του στο ιατρείο την ίδια στιγμή. Κατόπιν ο γιατρός απομονώνει το PRP σε αποστειρωμένες σύριγγες και το εγχέει με τη βοήθεια υπερήχου στον σημείο-στόχο. Η όλη διαδικασία από τη λήψη του αίματος μέχρι και την έγχυση διαρκεί περίπου 30 λεπτά. Μετά ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του και να συνεχίσει τις περισσότερες καθημερινές του δραστηριότητες.
Αποτελεσματικότητα:
Τα αποτελέσματα της έγχυσης PRP μπορεί να φανούν μετά από μερικές ημέρες-εβδομάδες και φαίνονται κλινικά με βελτίωση του πόνου και του εύρους κίνησης. Το PRP μπορεί να προσφέρει σημαντική λειτουργική βελτίωση και ανακούφιση από τον πόνο, σε περιπτώσεις που παραδοσιακές θεραπείες ενδεχομένως να έχουν αποτύχει.
Επειδή προέρχεται από το αίμα του ίδιου του ασθενούς και οι εγχύσεις ενέχουν ελάχιστους κινδύνους και δεν έχει τις παρενέργειες που μπορεί να έχει ένα φάρμακο:
- Οι ενέσεις κορτιζόνης δεν συστήνονται σε καμία περίπτωση. Μπορούν να μειώσουν προσωρινά τον πόνο, ωστόσο, τα συμπτώματα συνήθως επανεμφανίζονται. Επιπλέον, οι τένοντες που εκτίθενται στην κορτιζόνη κινδυνεύουν να εξασθενήσουν, επιδεινώνοντας τον τραυματισμό.
- Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ασπιρίνη και η ιμπουπροφαίνη, μπορεί να μειώσουν αποτελεσματικά τον πόνο, αλλά η συνήθης χρήση μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει προβλήματα στο στομάχι, την αρτηριακή πίεση και τα καρδιακά προβλήματα.
- Μικροχειρουργικές επεμβάσεις, όπως ο αρθροσκοπικός καθαρισμός, δεν αποδίδουν πάντα, τείνουν να ενέχουν περισσότερους κινδύνους και έχουν μεγαλύτερους χρόνους ανάρρωσης.
Τον τελευταίο καιρό γίνονται συνεχώς όλο και περισσότερες κλινικές μελέτες πάνω στην αποτελεσματικότητα του PRP, οι σχετικές έρευνες όμως, μέχρι στιγμής έχουν πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το PRP δεν είναι θεραπεία για όλα, έχει τις ενδείξεις του και τους περιορισμούς του και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με μη επεμβατικές θεραπείες και αλλαγές τρόπου ζωής, όπως φυσικοθεραπεία, απώλεια βάρους, Τaping και τα ΜΣΑΦ.
Ασφάλεια-Παρενέργειες:
Η έγχυση PRP γίνεται μία ή αν χρειαστεί και περισσότερες φορές. Γίνεται υπό άσηπτες συνθήκες και τηρούνται τα αντίστοιχα υγειονομικά μέτρα μίας ετερόλογης μετάγγισης αίματος. Η διαδικασία είναι με αυτόν τον τρόπο απόλυτα ασφαλής. Συνήθεις επιπλοκές των μεταγγίσεων αίματος, όπως πρώιμες ή όψιμες αλλεργικές αντιδράσεις και ανοσολογικές διαταραχές, ΔΕΝ παρατηρούνται, αφού η το πλάσμα που χρησιμοποιείται είναι από τον ίδιο τον ασθενή/αθλητή.
Σχετικές αντενδείξεις της θεραπείας αποτελούν:
- Ενεργές λοιμώξεις, μεταστατικές ασθένειες, δερματικές παθήσεις.
- Ορισμένες αιματολογικές και αιμορραγικές διαταραχές.
- Λήψη αντιπηκτικής αγωγής.
- Σοβαρή αναιμία.
- Εγκυμοσύνη.