Η ολοκληρωμένη διάγνωση επιδόσεων σε συνδυασμό με την ολοκληρωμένη αθλητιατρική εξέταση είναι απαραίτητα συστατικά επιτυχίας στους περισσότερους αθλητικούς κλάδους. Οι στόχοι της αθλητιατρικής διάγνωσης επιδόσεων είναι ο προσδιορισμός της γενικής κατάστασης υγείας του αθλητή (κατ' επέκταση της ικανότητας του για συμμετοχή στο άθλημα) και ο ακριβής υπολογισμός της ατομικής αερόβιας ικανότητάς.
Εκτός από αθλητές κορυφαίου επιπέδου, διάγνωση επιδόσεων συστήνεται σε ερασιτέχνες αθλητές με φιλοδοξίες υψηλότερων επιδόσεων και για σε αρχάριους αθλητές, που έχουν σκοπό να αποκτήσουν καλύτερη φυσική κατάσταση, προπονούμενοι όσο το δυνατόν πιο οικονομικά και αποτελεσματικά, αποφεύγοντας περιττές προπονητικές υπερφορτίσεις.
Τι είναι η εργοσπιρομέτρηση:
Η εργοσπιρομέτρηση είναι μια διαγνωστική μέθοδος με την οποία, μετρώντας τις τιμές των εκπνεόμενων αερίων κατά τη διάρκεια σωματικής φόρτισης, προκύπτουν συμπεράσματα για το επίπεδο αερόβιας αντοχής, όπως επίσης και για την κατάσταση του μεταβολισμού, του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος. Μπορεί επίσης να μετρηθεί ποσοτικά και ποιοτικά η μέγιστη ικανότητα φόρτισης του καρδιοαναπνευστικού συστήματος.
Πως λειτουργεί:
Η μέτρηση των αερίων γίνεται με ένα σπιρόμετρο το οποίο αναλύει τα εκπνεόμενα αέρια του εξεταζόμενου ατόμου. Η φόρτιση του εξεταζόμενου γίνεται με τη βοήθεια του εργομέτρου, το οποίο είναι είτε κυλιόμενος τάπητας ή εργοποδήλατο. Για την εργοσπιρομέτρηση το εξεταζόμενο πρόσωπο φέρει στο πρόσωπο μία μάσκα με έναν αισθητήρα, ο οποίος μετράει τα αναπνεόμενα αέρια και συνδέεται με έναν σωλήνα στο κύριο μηχάνημα, το οποίο αναλύει τις μετρήσεις αυτές. Οι σύγχρονοι αναλυτές είναι σε θέση να μετράνε και να αναλύουν τα αέρια σε κάθε μία αναπνοή ξεχωριστά.
Στο ιατρείο χρησιμοποιείται εργομετρικός τάπητας (διάδρομος), ο οποίος επιτυγχάνει καλύτερη εξομοίωση συνθηκών, των αγωνισμάτων που απαιτούν τρέξιμο (π.χ. μαραθώνιος δρόμος, ποδόσφαιρο κτλ). Ο αθλητής αρχικά περπατάει στον διάδρομο, ενώ η ταχύτητα προοδευτικά αυξάνεται και φτάνει στο σημείο όπου ο αθλητής/ασθενής δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο να τρέχει δηλαδή μέχρι την πλήρη εξάντληση. Η όλη διάρκεια της εργοσπιρομέτρησης είναι περίπου 15-20 λεπτά.
Τι μετριέται:
Οι σημαντικότεροι παράμετροι που μετριούνται και αναλύονται στην εργοσπιρομέτρηση είναι: Η V02 max, η VT1 (αναπνευστικό κατώφλι 1 ή αερόβιο κατώφλι), η VT2 (αναπνευστικό κατώφλι 2 ή αναερόβιο κατώφλι), Ο αναπνεόμενος όγκος (VE), η πρόσληψη οξυγόνου (V02) και διοξειδίου του άνθρακα (VC02) σε κάθε φόρτιση, η αναπνευστική συχνότητα (AF), το αναπνευστικό ποιλίκο (RQ), το αναπνευστικό ισοδύναμο για το οξυγόνο (VE/V02) και για το διοξείδιο του άνθρακα (VE/VC02).
Επιπλέον μετράται η καρδιακή συχνότητα, η αρτηριακή πίεση, το γαλακτικό οξύ και ο κορεσμός οξυγόνου και γίνεται ανάλυση αυτών των τιμών σε ειδικούς πίνακες.
Ενδείξεις εργοσπιρομέτρησης:
1. Στην αθλητιατρική και την προπονητική χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί η αερόβια ικανότητα των αθλητών. Βάσει αυτής προκύπτει η προτεινόμενη προπονητική ένταση, συχνότητα και διάρκεια, με την οποία θα διατηρηθούν ή θα βελτιωθούν οι αθλητικές επιδόσεις. Αν η εργοσπιρομέτρηση γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, 1-2 φορές το χρόνο, θα μπορέσει ο αθλητής να συγκρίνει τη φυσική του κατάσταση με προηγούμενα χρονικά διαστήματα.
2. Ιατρικές ενδείξεις εργοσπιρομέτρησης αποτελούν:
- Η διαγνωστική αποσαφήνιση δύσπνοιας (διαφορική διάγνωση μεταξύ καρδιακής/αναπνευστικής/μεταβολικής αιτιολογίας).
- Η εκτίμηση της της καρδιοπνευμονικής κατάστασης.
- Ο υπολογισμός του κινδύνου μίας χειρουργικής επέμβασης (καρδιακές/αναπνευστικές εγχειρήσεις, μεταμοσχεύσεις, μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις κοιλιακής χώρας).
- Η μακροχρόνια πρόγνωση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.
- Η εκτίμηση της καρδιοαναπνευστικής βελτίωσης μετά από πρόγραμμα άσκησης και φαρμακευτικής αγωγής.
- Ως αντικειμενική εξέταση σε πραγματογνωμοσύνες που αφορούν ικανότητα εργασίας ή ερωτήματα ασφαλιστικών φορέων.